تاریخ نوشته: ۱۴۰۲/۱۱/۳
شماره : ۵۷

معرفی حرم حضرت شاهچراغ‌ علیه السلام(فارس)

در بین جاذبه های شیراز حرم حضرت شاهچراغ(علیه السلام) مانند ستاره‌ای پرنور درخشان است. حضرت شاهچراغ علیه السلام برادر امام رضا علیه السلام و فرزند بزرگ امام موسی کاظم (علیه...

معرفی حرم حضرت شاهچراغ‌ علیه السلام(فارس)

در بین جاذبه های شیراز حرم حضرت شاهچراغ(علیه السلام) مانند ستاره‌ای پرنور درخشان است. حضرت شاهچراغ علیه السلام برادر امام رضا علیه السلام و فرزند بزرگ امام موسی کاظم (علیه السلام) هستند که مقبره ایشان بزرگ‌ترین زیارتگاه مذهبی استان فارس و از مهم‌ترین مکان های مذهبی در ایران است. حرم ایشان علاوه بر معماری خاصش، تزیینات بی نظیری از کاشی‌کاری و آینه‌کاری دارد که برای زائران و توریست ها بسیار حیرت آور است جوری که که خیلی از گردشگران ایرانی و خارجی این حرم را به‌عنوان یکی از زیباترین مساجد و زیارتگاه های ایران می دانند
بنای حرم حضرت شاهچراغ(علیه السلام) در دوران عضدالدوله ديلمی از سلاطین بنا شده که این دوران تقریبا در سالهای ۳۰۸ تا ۳۲۸ هجری شمسی می باشد. در زمان حکومت عضدالدوله ديلمی ، محل دفن حضرت (علیه السلام) فقط یک تل خاک بود.
در زمان اتابكان فارس ،امير مقرب‌الدين مسعود بدرالدين، وزير اتابک، ظاهر این حرم و یک بقعه و گنبد ساخت و همچنین یک رواق برای آن ساخت.
ملکه تاشی خاتون، مادر شاه شیخ ابواسحاق اینجو، اواخردوره ایلخانی که حدود ۷۲۳ هجری شمسی بود فرمان به ساخت بنایی باشکوه و آراستن آن را داد که انجام این فرمان حدود پنج سال به طول انجامید. همچنین بارگاهی بزرگ با گنبدی بلند، مسجد، مدرسه، زائرسرا و بازار در اطراف آن ساخته شد. ملکه تاشی خاتون، ملک میمند فارس و بعضی از حجره های بازار نزدیک حرم را به این حرم بخشید.
ابن بطوطه، جهانگردی که در سال ۷۲۶ هجری شمسی به شیراز سفر کرده بود، در سفرنامه‌اش درموردآرامگاه حضرت شاهچراغ(علیه السلام) و اقدامات با ارزش ملکه تاشی خاتون نوشته ‌است:
این آرامگاه در نظر شیرازی‌ها احترام تمام دارد و مردم برای تبرک و توسل به زیارتش می‌روند. تاشی خاتون، در جوار این بقعه بزرگ، مدرسه و زاویه‌ای ساخته ‌است که در آن به اطعام مسافران می‌پردازد.شب‌های دوشنبه، خاتون به زیارت آرامگاه می‌آید و در آن شب قضات و فقها و سادات شیراز نیز حاضر می‌شوند. خوراک و میوه به مردم داده می‌شود و پس از صرف طعام، واعظ بالای منبر می‌رود. خاتون در غرفه مشبکی که مشرف به مسجد است، می‌نشیند. در آخر هم طبل و شیپور و بوق می‌نوازند.
شاه اسماعیل که از شاهان صفوی بود در سال ۸۸۵ هجری شمسی ترمیم و بازسازی عظیمی در این حرم انجام داد؛ 85 سال بعد زلزله ای نیمی از گنبد و آرامگاه را تخریب کرد که سالیان بعد مرمت شد.
در دوران نادرشاه حدود سال ۱۱۰۸ هجری شمسی نیز بازسازی های زیادی در حرم شاهچراغ صورت گرفت و آویز بزرگی از طلا زیر گنبد قرار داده شد. نادرشاه قبل از پیروزی بر افغانستان و تصرف شیراز نیت کرده بود بعد از پبروزی حرم را بازسازی کند و به همین منظور ۱۵۰۰ تومان در آن زمان هزینه این بازسازیی کرد.
در کتاب تذکره دلگشا درمورد تخریب حرم براثر زلزله سال ۱۲۰۲ هجری شمسی اینگونه نوشته شده:
گنبد بقعه که از غایت ارتفاع، آفتاب جهان تاب هرروز در نیم روز خود را در سایه آن کشیدی، به یک دفعه چنان بر زمین‌ خورد که زمین شکافته شد و در اعماق خاک فرو رفت… و آن عمارات عالی… تو گویی همیشه ویران بوده است…
زلزله باعث شد که قندیل طلای حرم که در زمان نادرشاه ساخته شده بود فروخته شود و مبلغ آن در بازسازی حرم صرف شود.
فتحعلی شاه که از شاهان قاجاربود نیز در بهتر شدن حرم و مرمت آرامگاه مطهر نقش داشت و در سال ۱۲۰۶ هجری شمسی فرمان داد که کف بقعه یک متر بالاتر بیاید و از مصالح سنگ و آجر و گچ برای این کار استفاده شود و همچنین ضریحی نقره‌ای در بقعه متبرک نصب شود. زمین لرزه دیگری در سال ۱۲۳۲ هجری شمسی، مجددا باعث ویرانی گنبد شد که محمد ناصر ظهیرالدوله سریعا و در همان سال گنبد را بازسازی گرد.
به فرمان مسعود میرزا ظل السلطان دری نقره‌ای در سال ۱۲۵۱ هجری شمسی در ورودی حرم قرار داده شد. همچنین در سال ۱۲۵۴ هجری شمسی مسعود میرزا ظل السلطان ساعت بزرگی در برج جنوبی بقعه نصب کرد. آينه‌كاری سقف و دیوارهای حرم مطهر هنر استاد زين‌العابدين است که در سال ۱۲۶۶ هجری شمسی به پایان رسید.
در دوران پهلوی در سال ۱۳۰۶ شمسی، دیوارهای داخلی حرم با آینه کاری تزئین شد. گنبدی با اسکلت بندی فلز به کوشش انجمن آثار ملی و اداره باستان‌شناسی فارس ساخته شد که در سال ۱۳۳۶ شمسی به جای گنبد قدیمی آرامگاه قرار داده شد.
گنبد حرم در سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۰ هجری شمسی بازسازی و مرمت شد و کاشی‌کاری آن با هنر استاد عیسی بهادری طراحی و اجرا شد. سپس سالن‌ ديگری به حرم اضافه و با هنر هنرمندانی نظیر حسن ظريف صنايع آينه‌كاری شد.
ساخت و سازهای زیادی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دستور کار قرار گرفت که از آن جمله می‌توان به ساخت و تکمیل سالن بالای سر و آينه‌كاری قسمت های قدیمی اشاره کرد. منبر بزرگی از مرمر در قسمت جنوبی این سالن قرار داده شده که حجاری بسیار زیبایی دارد.

شاهچراغ بازسازی مرمت حرم صفوی زیارتگاه ویران تخریب زلزله شیراز فارس نادرشاه مسجد ملکه تاشی تذکره دلگشا ظهیر الدوله گنبد مرمر انجمن آینه کاری سلاطین اتابک زائرسرا ایلخانی خاتون دیلمی ابن بطوطه حضرت شاهچراغ علیه السلام

دیگر نوشته‌ها

شکر خدا که تحت لوای خدیجه ایم