شناخت حرم حضرت علی علیه السلام

حرم حضرت علی (علیه السلام) از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده : • درب‌های ورود و خروج: حرم حضرت علی (علیه السلام) دارای 4 درب اصلی دارد: 1 درب سمت شمال...

حرم حضرت علی (علیه السلام) از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده :
• درب‌های ورود و خروج: حرم حضرت علی (علیه السلام) دارای 4 درب اصلی دارد:
1 درب سمت شمال حرم که باب الطوسی نام دارد و به دلیل مجاورت با قبر و مسجد شیخ طوسی با این نام معروف شده است.
2 باب القبله درب جنوبی حرم است که به علت در جهت قبله بودن این درب این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند.
3 باب الکبیر یا باب الساعه در سمت شرق حرم است که روبروی بازار واقع شده است.
4 درب آخر نیز باب الفرج است که روبروی مقام حضرت مهدی( عجل الله تعالی فرجه) قرار دارد و بخاطر سلطان عبد العزیز به آن درب سلطانی نیز می گویند.

• صحن: صحن اصلی حرم حضرت علی (علیه السلام) به شکل مربع است و دارای 2 طبقه می باشد.، طبقه‌ی اول دارای54 ایوان کاشی بوده و مشرف به صحن است و طبقه‌ی دوم 78 حجره دارد. سابقا مراسم‌های مهم مانند نماز عید فطر و نماز جمعه در صحن اصلی حرم برپا می‌شده و حجره‌های طبقه‌ی دوم محلی برای تحصیل طلاب شیعه بوده است.

• گنبد: گنبد حرم حضرت علی (علیه السلام) تا قبل از نادر شاه از جنس کاشی‌های سفالی بود، ولی به دستور او این گنبد با ورق‌های طلا پوشانده شد، گنبد از داخل دایره‌ای به قطر 13 و نیم متر است ولی از بیرون پیازی شکل دیده می‌شود. این گنبد دارای 12 دریچه با طول 4 و عرض 2.1 متر برای عبور نور و هواست و در ساقه‌ی آن آیاتی از سوره‌های فجر و نبا به خط ثلث نوشته شده است.

• ایوان‌ها: صحن اصلی حرم حضرت علی علیه السلام 5 ایوان دارد:
1 ایوان شمالی: این ایوان مشرف به صحن اصلی و در غرب دیوار شمالی صحن ساخته شده است.
2 ایوان طلا: ایوان طلا روبروی درب شرقی و کمی جلوتر از رواق شرقی قرار دارد، این ایوان حدود یک متر از سطح
3 ایوان جنوبی: ایوان جنوبی که ایوان الکبیر نیز معروف است از مهم ترین ایوان هاست که بزرگان علم و دانش در آنجا دفن شده اند.
4 ایوان العلما: این ایوان روبروی باب الطوسی ساخته شده و عالمان معروفی در آن مدفون هستند.
5 ایوان ناودان طلا : در رواق جنوبی و در مقابل باب القبله ایوانی ساخته شده که به دلیل وجود آبراهی طلایی در وسط طاق آن، به ایوان ناودان طلا معروف است، از این آبراه به جهت توزیع آب باران استفاده می‌شود همجنین این ایوان به ایوان میزان الذهب معروف است.

• رواق روضه: در این رواق 4 طرف روضه‌ و ضریح حضرت امیر را فرا گفته و 5 در دارد، طول دیوارهای این رواق 31 و ارتفاعش 17 متر است

• ضریح مقدس: ضریح حرم حضرت علی (علیه السلام)، مستطیل شکل است و به ابعاد 5.1*6.35 متر ساخته شده. ضریح حرم حدودا از 10 هزار و پانصد مثقال طلا و 2 میلیون مثقال نقره ساخته شده است، این ضریح به فرمان رهبر فرقه‌ی اسماعیلیه یعنی سیف الدین و به دست هنرمندان هندی ساخته شده و روند تکمیل آن حدود 5 سال زمان برده. دو ضلع شمالی و جنوبی ضریح دارای 5 پنجره و دو ضلع شرقی و غربی دارای 4 پنجره می باشد، یکی از پنجره‌های جنوبی دری است که برای ورود به داخل ضریح از آن استفاده می‌شود.

• صندوق روی مزار: صندوقی از جنس ساجی که خاتم کاری شده بر روی قبر قرار دارد، این صندوق در زمان حکومت صفویان و از طرف شاه اسماعیل صفوی به حرم حضرت علی (علیه السلام) اهدا شد. ابعاد آن عبارتند از 1.83* 4.83*3.03، روی دیواره‌های صندوق آیاتی از سوره‌های دهر و انسان و همینطور فرازهایی از جوشن کبیر نوشته شده است. زمانی که که ارتش بعث به شهر نجف حمله کرد، با ورود به حرم حضرت علی به ضریح و صندوق آسیب‌هایی وارد شد که حتی با مرمت هاب انجام شده پس از آن دوران هنوز آثار برخی از این خرابی‌ها قابل مشاهده است

• مسجد الرأس: مسجدی در قسمت غربی صحن است که این مسجد در زمان ایلخانی بنا شده و به رواق متصل است.

• حسینیه‌ی صحن: حسینیه‌ی صحن ،محلی برای استراحت زائران است که در بخش شمالی صحن بنا شده . این حسینیه دارای وضو خانه است و به کوشش سید محسن زینی از خیرین معروف نجف و تحت نظر آیت الله سیستانی ساخته شده است.