معرفی امامزاده سید اسماعیل علیه السلام(تهران)

زیارتگاه امامزاده اسماعیل(علیه السلام) در یازدهم بهمن ماه سال هزارو سیصدو سی و چهار در فهرست آثار تاریخی کشورمان به ثبت رسید. این زیارتگاه مقدس در محله چال میدان واقع...

زیارتگاه امامزاده اسماعیل(علیه السلام) در یازدهم بهمن ماه سال هزارو سیصدو سی و چهار در فهرست آثار تاریخی کشورمان به ثبت رسید.
این زیارتگاه مقدس در محله چال میدان واقع شده و براساس کتیبه ای که در ایوان و داخل حرم قرار دارد ساختمان فعلی آن در زمان قاجاریه و سلطنت محمد شاه قاجار در سال 1262 قمری بنا شده و بانی آن عیسی خان بیگلربیگی تهرنی است.
در مورد نسب امامزاده اسماعيل(علیه السلام) نظرات مختلفی وجود دارد ،براساس زيارتنامه ای که در بقعه موجود است، فرد در بقعه، اسماعيل بن جعفر بن امام محمد تقی(علیه السلام) است. كتاب كنزالانساب همچنین اين نسب را تأييد کرده و می‌نويسد، جعفر بن امام محمد تقی(علیه السلام) صاحب شش فرزند بود به نام هادی زين‌العابدين، مطهر، اسد، ابراهيم، داوود و اسماعيل.
که در بین آنها اسماعيل(علیه السلام) به ولايت تهران آمد و توسط دشمنان زخمی مهلك برداشت. او مدت يك ماه در منزل فخرالدين حداد در حال نقاهت بود و فخرالدين به مداوای جراحت‌های او مشغول شد، تا اينكه يزدان عمر و فرزندان او اتفاق كرده امامزاده را به شهادت رسانيدند.
بعضی از از مطالعات و تحقیقات جديد نيز ايشان را منسوب به امام علی النقی(علیه السلام) دانسته‌اند. بعضی معتقدند که امامزاده اسماعيل(علیه السلام) فرزند امامزاده زكريا (علیه السلام) و نوه امام موسی‌الكاظم(علیه السلام) است. که البته اين نظر منتقدانی مانند شريف رازی را دارد. تاريخ به شهادت رسیدن ایشان را تقریبا نهصد سال پيش نوشته‌اند.
این زیارتگاه سه ورودی دارد که ورودی اصلیش به میدان ( سید اسماعیل ) منتهی می شود. یکی دیگر از ورودی ها در جنوب و دو ورودی دیگر نیز در شمال به معبر فرعی راه پیدا می کند که یکی از آن ها از طریق بازار سرپوشیده به سمت خیابان اصلی راه دارد.
یکی از قدیمی ترین آثار این امامزاده درب منبت کاری شده ارزشمندی است که از حرم به مسجد کوچکی باز می شود و نام محمد شاه قاجار و عیسی خان بیگلربیگی روی آن نوشته شده.
البته بخش میانی هر دو لنگه ی درب مذکور در قرن نهم هجری ساخته شده و براساس کتیبه های آن، بانی این درب استاد حسین بن پیرعلی حداد تهرانی است و مربوط به غره جمادی الاول سال886 قمری می شود.
درسمت غربی زیارتگاه،یعنی در بالای سر مرقد، درب زیبایی قرار دارد که منبت کاری شده و بسیار چشمگیراست که بی شک توجه هر زائری را به خود جلب میکند. این در تقریبا به قامت یک شخص با قد متوسط است، طول 1/62 متر و عرض 66 سانتی متر دارد که البته با اضافه کردن 0/15 متر در چهار سمت، آن را بزرگتر کرده اند و روی این درب کتیبه ای قابل روئیت است که با خط خوش نستعلیق روی آن خطاطی شده.
درب چوبی زیارتگاه توسط استاد حسن پسر استاد حسین لواسانی ساخته شده و بعداز مدتها درب صحن زیارتگاه و رواق و گنبد را حسین علی خان پسر مصطفی خان قاجار و حاجی بدالعظیم نامی و پیرزن بخشنده ای ساختند.
در حاشیه دربی که از جنس فولاد است کتیبه ای مشاهده می شود که روی آن خط اسدا... شیرازی نقش بسته است.
در زمان ناصرالدین شاه در این زیارتگاه مطهر و مقدس تعمیراتی انجام شده که از جمله آن میتوان به کاشی کاری مناره ها اشاره کرد.
درون بقعه و در ایوان نیز کتیبه ای قرار دارد که با خط نستعلیق و سفید رنگ جزء جذابیت های این زیارتگاه است.
بعد از ایوان، رواق بقعه را میبینیم که در آن دو گوشواره دو طبقه که با مقرنس کاری و گچ بری تزئین شده است قرار دارد و طبق متون نوشته شده روی کتیبه قسمتی از بقعه این زیارتگاه مربوط به قرن سیزدهم هجری و زمان قاجار است.
درب بقعه امامزاده سید اسماعیل(علیه السلام) به تاریخ 886 مربوط است و محمد تقی مصطفوی این درب را قدیمی ترین درب ابنیه در شهر تهران معرفی می کند.
یکی از مهم ترین آب انبارهای تاریخی و باستانی تهران متعلق به زیارتگاه امامزاده سید اسماعیل(علیه السلام) می باشد که این آب انبار در زمان حکومت سلجوقیان و پادشاهی طغرل اول ساخته شد و بعد از مدتی متروک شد و در زمان حکومت صفویان و پادشاهی، شاه طهماسب مرمت و بازسازی شد و بعد از مدتی بدون استفاده ماند و دوباره در دوران قاجار حاج عیسی وزیر (بیگلربیگی قاجار) دستور به تعمیر این آب انبار می دهد.
برای تشرف به این زیارتگاه باید از خيابان مصطفی خمينی، كوچه شهيد عليرضا غفاری، كوچه سيد اسماعيل عبور کنیم. این حرم مطهر در محدوده بازار قديم تهران قرار دارد. در شرق بقعه، خيابان شهيد مصطفی خمينی قرار دارد كه اين خيابان به خيابان فرعی و شرقی، غربی عليرضا غفاری متصل است كه زیارتگاه در آن واقع شده.